Bombardement en strijd mei 1940
Overzicht van de slachtoffers van het bombardement op Rotterdam en de gevechten tussen 10-14 mei 1940.
In mei 2022 publiceerden Stichting Voorouder en het Stadsarchief Rotterdam gezamenlijk de eerste officiële namenlijst van burgers en Nederlandse, Britse en Duitse militairen die omkwamen tijdens de Strijd om Rotterdam (10–14 mei 1940).
Deze strijd, die werd afgesloten met het grote bombardement op 14 mei, eiste talloze levens bij gevechten en kleinere bombardementen op locaties zoals de Westersingel, Robert Fruinstraat/Schietbaanlaan, Oostplein/Nieuwehaven, de Hoofdlaan in Schiebroek en Vliegveld Waalhaven.
Achter elke naam in deze lijsten gaat een leven schuil, verbonden met verlies en herinnering. Ons onderzoek bracht niet alleen cijfers bijeen, maar vooral ook de menselijke verhalen die lang verborgen waren gebleven.
Wilt u meer weten over hoe dit onderzoek tot stand is gekomen, de uitdagingen die we tegenkwamen en de manieren waarop we de slachtoffers hun naam en gezicht hebben teruggegeven? Lees dan het uitgebreide verhaal over het onderzoek naar de slachtoffers van "de strijd om Rotterdam".
Daarnaast is een aparte lijst opgesteld met vermoedelijke slachtoffers. Voor deze personen bestaat het vermoeden dat zij eveneens door het oorlogsgeweld zijn omgekomen, maar hun slachtofferschap kan op basis van objectieve criteria (nog) niet volledig worden bevestigd.
Slachtoffers (status mei 2025)
De onderstaande cijfers geven een beeld van de omvang van het verlies. Maar ieder slachtoffer vertegenwoordigt een eigen leven, een eigen geschiedenis.
Overzichten
- Vermoedelijke slachtoffers
- Overige slachtoffers
- Slachtoffers strafgevangenis Noordsingel
- Slachtoffers Politie
- Slachtoffers Vliegveld Waalhaven
Albums
- Burgerslachtoffers meidagen 1940, Rotterdam
- Politieslachtoffers meidagen 1940, Rotterdam
- Militaire slachtoffers meidagen 1940, Rotterdam
Achter de cijfers
Het onderzoek leverde veel nieuwe inzichten op over de achtergronden van de slachtoffers en de omstandigheden waaronder zij omkwamen. Door intensief contact met nabestaanden kwamen persoonlijke verhalen naar voren die vaak generaties lang waren verzwegen of vergeten.
Zo was Francina Bouman met haar 91 jaar het oudste geïdentificeerde slachtoffer. Clasina van Druten werd op 19 mei 1940, samen met haar moeder, dood onder het puin gevonden, 19 dagen na haar geboorte. Ze is het jongste geïdentificeerde slachtoffer van het bombardement. Mogelijk kwam zij echter al op 14 mei om het leven, toen zij slechts twee weken oud was. De gemiddelde leeftijd van de geïdentificeerde burgerslachtoffers van het bombardement van 14 mei 1940 was 42 jaar.
Ook zijn er 11 families bekend waarbij vijf of meer familieleden het leven verloren tijdens de meidagen.
Veel slachtoffers kwamen om bij het bombardement op de Strafgevangenis aan de Noordsingel (42 doden) en de oude Doelen (39 doden), destijds gelegen naast het Stadhuis aan de Coolsingel.
Aan Nederlandse zijde was Hendrik van Winkel met 18 jaar het jongste geïdentificeerde militaire slachtoffer en de 59-jarige Jean Simon Thomas het oudste. De gemiddelde leeftijd van alle Nederlandse militaire slachtoffers was 27 jaar. De meeste vielen bij de gevechten rond het voormalige vliegveld Waalhaven.
Aan Duitse zijde was de 17-jarige Walter Kretschmann het jongste geïdentificeerde slachtoffer en Eugen Staehle met 44 jaar het oudste. De gemiddelde leeftijd van alle Duitse militaire slachtoffers was 24 jaar. Ook hier vielen de meeste slachtoffers bij de gevechten rond Waalhaven.
Verdere toelichting
In sommige gevallen zijn tijdens het onderzoek verschillende schrijfwijzen van voor- en achternamen aangetroffen. Waar mogelijk hebben wij de schrijfwijze uit de geboorteakte aangehouden om een zo correct mogelijk beeld te geven.
Niet altijd kon de exacte overlijdensdatum worden vastgesteld. In overlijdensakten wordt soms de term "overleden bevonden" gebruikt, wat verwijst naar de datum waarop het slachtoffer werd aangetroffen — bijvoorbeeld onder het puin.
Op 1 november 1940 werd het officiële puinruimen beëindigd. Deze datum geldt als de uiterste datum waarop iemand moet zijn overleden of als "overleden bevonden" moet zijn aangeduid om als slachtoffer van de meidagen van 1940 te worden opgenomen.
Nieuwe bronbewerkingen
Als onderdeel van dit onderzoek zijn diverse bronbewerkingen uitgevoerd op registers en documenten. Dit heeft geleid tot de samenstelling van enkele aanvullende overzichten:
- Begraafplaats Crooswijk, vak GG (voornamelijk burgerslachtoffers)
- Begraafplaats Crooswijk, vak P (Nederlandse militairen)
Met deze bewerkingen konden we ook slachtoffers traceren die anders wellicht onopgemerkt waren gebleven.
Een blijvende zoektocht
Met dit onderzoek hopen wij niet alleen gegevens vast te leggen, maar vooral ook de herinnering aan deze mensen levend te houden.
Heeft u aanvullende gegevens, correcties, verhalen of fotomateriaal van slachtoffers? Neem dan contact met ons op via info@voorouder.nl. Elke bijdrage helpt ons om dit belangrijke stuk geschiedenis verder in kaart te brengen.